Projectverhalen

Hoe onze beste vriend is gevormd uit de samenwerking tussen mens en wolf

Dierenartsen, wetenschappers en vooral dierenliefhebbers blijven zich verwonderen over de aard van de bijzondere relatie tussen mens en hond. Door jaren van vruchtbare co-existentie heeft de hond de titel 'de beste vriend van de mens' gekregen, al was het niet altijd zoals we het vandaag zien. Er vond een evolutie plaats welke de wolf deed veranderen in de hond. De link naar dit, nog altijd mysterieuze, proces heet domesticatie en heeft duizenden jaren geleden plaatsgevonden. Maar hoe gebeurde het?

Komt de domesticatie van wolven alleen door de mens?

Het lijkt er op dat we nog steeds een lange weg te gaan hebben om precies te weten hoe de wolven zijn veranderd in onze huidige metgezellen. De korte film The Promise, geregisseerd door Gabriele Salvatores en geproduceerd door Almo Nature, probeert de gaten in de wetenschappelijke reconstructies te vullen met de verbeelding: In ruil voor het blijvende respect voor de roedel heeft de mens de mogelijkheid gekregen om samen te leven met wolven en zijn een aantal van deze wolven gegroeid tot honden.Echter is het geloof van een groot deel van de wetenschappelijke gemeenschap gebaseerd op de door wetenschapper Francis Galton geformuleerde theorie. Volgens de Britse geleerde was de mens de architect van de domesticatie van de wolf, die begon vanuit de gewoonte van de invoering en het fokken van pups in de kampen.

Van wolf tot hond, het idee van zelf-domesticatie

De enige zwakte in de theorie van de Galton toont zich echter als je de complexe relatie tussen hond en mens beter wilt begrijpen. De overgang van wolf tot hond is opgetreden over een periode van duizenden jaren, maar enkel door samen te leven in kampen van de mens zou de aard van de wolvenpups nooit volledig zijn veranderd. Hierom hebben we het nu over de hypothese ‘zelf-domesticatie': de eerste mensen gebruikten kadavers buiten hun kampen om roofdieren, zoals de wolf, aan te trekken. De dapperste roofdieren aarzelden niet om deze te benaderen om zo een begin te vormen van de duizendjarige relatie met de mens. Dankzij het voedsel dat de mensen aanboden maar vooral de moed van de wolven om het te benaderen, werden de wolven sterker, vermenigvuldigden zij zich en namen zij binnen de menselijke nederzettingen een duidelijke rol in van herders, beschermers en van jacht metgezellen.Een studie van botten uitgevoerd door wetenschappers van de Universiteit van Aberdeen in Schotland, ondersteund deze visie. Door de bevindingen over skeletten van honden en wolven verspreid over musea en privécollecties te vergelijken wordt het bewijs van domesticatie onthuld. Zo werd er bijvoorbeeld bij onderzoeken ontdekt dat er afvlakkingen ontstonden aan de uiteinden van de rugwervels van honden. Waarschijnlijk het gevolg van het transporteren van zware ladingen op de rug. Verder ontdekten ze ontbrekende kiezen aan de onderkaak wat veroorzaakt kan zijn door het dragen van flenzen, in het geval van trekhonden of wolven. Deze nieuwe en intrigerende theorieën dragen bij tot de bevindingen over de menselijke invloed op de jacht met de wolven. Verdere stappen dienen nog te worden onderzocht, maar bevestigen de speciale chemie tussen mens en roofdier nu al.